باشد که پروردگار بیامرزدشان و بیامرزدمان...
ضمن تقدیر و تشکر از هیات امنای قبلی آرامستان و مساعدت کنندگان مالی محترم :
با یاری خداوند منان سیمانکاری نمای بیرونی و سنگ چینی کف و دیواراتاق ها ، دفتر هیات امنا ، سردخانه ، مرده شور خانه ، راهرو و سالن بزرگ غسالخانه
در تابستان سال 1395 مرمت وتعمیرات اساسی گردید ه وجهت بهره برداری
و انجام تشریفات اولیه ی اموات و ارائه ی خدمات لازم به شهروندان محترم آماده شده است.
شایان ذکر است در این راستا دو باب سرویس بهداشتی (زنانه و مردانه ) کاشی کاری شده با نصب صابون مایع وسایر تجهیزات لازم در ضلع غربی و شمالی غسالخانه جهت استفاده همشهریان آماده شده است./مح
هیات امنا آرامستان شهرستان شوط
قبر، حالات قبر، نکیر و منکر صبر نمیکنند تا مراسم سوم و هفت و چهل میت تمام بشود. همان موقع که میت را در قبر میگذارند و هنوز مردم در بالای قبر ایستادهاند، نکیر و منکر می آیند. تعبیر روایت این بود که میت هنوز صدای پای تشییع کنندهها را میشنود که نکیر و منکر میآیند. در چنین موقعیت حساسی میت کمک میخواهد. حالا چه چیزی به درد آنها میخورد؟
گاهی ما میبینیم که بعد فوت فردی، آنچنان افراد خانواده درگیر کارها هستند که از اصل غافل شدهاند. از چیزهایی که امواتشان در هنگام ورود به برزخ نیاز دارند غافل شدهاند. شخص مرده هر لحظه چشم به راه است. اموات فریادهایی دارند ولی گوش افراد عادی آنها را نمیشنود.
پیامبر فرمود : هر کدام از اموات با صدای محزون و گریه به خانوادههایشان فریاد میزنند : به ما رحم بکنید خدا به شما رحم بکند. اینهایی که این جوری فریاد میزنند برادران دینی شما بودند، به آنها کمک بدهید و یاد آنها باشید.
قبر، حالات قبر، نکیر و منکر صبر نمیکنند تا مراسم سوم و هفت و چهل میت تمام بشود. همان موقع که میت را در قبر میگذارند و هنوز مردم در بالای قبر ایستادهاند، نکیر و منکر می آیند. تعبیر روایت این بود که میت هنوز صدای پای تشییع کنندهها را میشنود که نکیر و منکر میآیند. در چنین موقعیت حساسی میت کمک میخواهد. حالا چه چیزی به درد آنها میخورد؟
1- اینکه بعد از دفن میت تلقین بعد از دفن را بگویند و مدتی سر قبر بنشینند. البته تلقین قبل از دفن هم داریم که میخوانند.
وقتی تلقین بعد از دفن خوانده میشود نکیر و منکر میگویند که حجت و دلیلش را به او گفتند، پس برویم. ببینید یک تلقین بالای قبر چقدر اثر دارد. انسان نباید فقط گریه کند البته گریه تخلیه است ولی گریه به درد میت نمیخورد. گریه بر امام حسین (علیه السلام) و ائمه از باب دیگری است. پس اولین هدیه ای که میتوانند به شخص متوفا بدهند بعد از دفن خواندن تلقین و نشستن و قرآن خواندن است.
2- دومین کاری که باید انجام بدهند این است که بدهیهای میت را بپردازند چه بدهیهای مالی و غیر مالی. حج هم بدهی مالی و هم غیر مالی است. پس بدهیهای میت را شروع به انجام دادن بکنند و پرداخت کنند یا خودشان این کار را بکنند یا اجیر بگیرند. برای میت ثانیهها خیلی سخت میگذرد.
3- سومین هدیه مستحبات است.
از پیامبر پرسیدند که نیکی به والدین بعد از مرگ چیست؟ پیامبر فرمود : برایشان دعا بکند، طلب مغفرت برای آنها بکند، عهد و وصیت میت را انجام بدهد، صله رحم با خویشاوندان آنها بکند. یعنی با از دنیا رفتن کسی ارتباط فامیلی قطع نشود، اگر آنها دوستی داشتند به دوست آنها هم رسیدگی بکن.
4- چهارمین هدیه این است که انسان طوری رفتار کند که برای پدر و مادر خدا بیامرزی بخرد. روایت داریم که از گناهان کبیره است که بچهها کاری بکنند که برای پدر و مادر نفرین بخرند.
5- پنجمین هدیه سر زدن به قبور آنها است. وقتی اموات تازه فوت کردهاند بیشتر به هدیهها نیاز دارند مثل شب اول قبر که بیشتر به هدیه نیاز دارند.
وقتی میت میبیند که کسانی سر قبر او میآیند بسیار خوشحال میشود. این خوشحالی از اُنسی است که با دوستان و آشنایان میگیرد و یک خوشحالی از دعایی است که سر قبر میکنند.
بهترین زمان زیارت اموات عصر پنجشنبه است که پیامبر فرموده است. شاید بهتر از آن صبح جمعه بین الطلوعین باشد.
از امام صادق(علیه السلام) سؤال شد که اگر شخص سر قبر کسی برود، آیا او به درد آن شخص میخورد؟ امام فرمود : بله این مثل هدیه ای است که به زندهها میدهید و او را کاملاً خوشحال میکنید.
یکی از نزدیکان رجبعلی خیاط میگفت: ما با ایشان به قبرستان ابنبابویه رفته بودیم و قبر مادر من هم آنجا دفن بود. من سر قبر مادرم نرفتم. سر چند تا قبر فاتحه خواندیم. وقتی میخواستیم از قبرستان بیرون بیاییم، ایشان گفتند که مادر شما اینجا دفن است؟ گفتم: بله. گفت مادر شما در عالم برزخ داشت از شما گله میکرد. برگشتیم و سر قبر مادرم رفتیم.
کسی که از دنیا رفته است رابطهاش قطع نشده است و هوشیارتر شده است. ما نباید نظام آخرت را با دنیا قاطی کرد. گاهی تاج گلهای آنچنانی بر سر قبرها میآورند. این به کار میت نمیآید، عمل صالح به کار میت میآید.
خیر. اگر شما یک صلوات به کل اموات مؤمنین و مؤمنات هدیه کنید به خاطر کار ارزشمندی که شما کردید و همه را در نظر گرفتید و بخل نورزیدید، خدا ثوابش را به همه میدهد و از هیچ کس هم ثوابی کم نمیشود.
پیامبر فرمود : وقتی انسان آیت الکرسی را بخواند و ثوابش را برای همهی اهل قبور مومنین و مؤمنات بفرستد خدا ثواب را به هر کدام از اموات میدهد.
فردی از امام صادق (علیه السلام) پرسید که من یک حج انجام دادهام. آیا من میتوانم پدر و مادرم را که از دنیا رفتهاند در ثواب این حج شریک کنم؟ امام فرمود : بله. البته همه را میتواند در اعمال مستحب شریک کرد. اگر شما یک عمل واجب برای کسی انجام میدهی مثلاً برای فردی نماز بجا میآورید این برای خود میت است. وقتی ما میخواهیم ثواب مخصوصی مثلاً به پدرمان برسد، این ثواب میرسد و از کرم خدا چیزی کم نمیشود. یک اتفاق خوبی برای خود اهدا کننده میافتد و هدیه های نابی گیر خودش میآید.
بله. این هدیهها همان موقع به اموات میرسد. پیامبر فرمود: ساعتی سختتر از عالم قبر نیست. رحم کنید به صدقه. اگر صدقه برای او نداشتید دو رکعت نماز بخوانید. اگر این کار را کردید همان لحظه خدا هزار فرشته به سمت قبر میفرستد با هر فرشته ای یک لباس بهشتی برای میت هدیه میبرند و قبرش قیامت وسعت پیدا میکند.
شب اول قبر اولین شبی است که فرد از دنیا میرود. قبر خاکی مورد نظر نیست. ممکن است که فرد بیست سال در بیایانی باشد یا حفرهی خاکی پیدا نکند. حکم فقهی داریم که اگر کسی را بعد از چند سال دفن کردند، نماز شب اول قبر را برایش بخوانند. نکیر و منکر هم شب اول قبر میآیند. ما روح سرگردان نداریم.
ان شاء الله خدا همهی ما را در این عوالم در پناه امیرالمؤمنین و اولادش حفظ کند.
فرآوری : زهرا اجلال
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
الإمامُ الصّادقُ علیه السلام :
إذا حَمَلتَ جَنازَةً فکُنْ کأنّکَ أنتَ المَحمولُ ، أو کأنّکَ سَألتَ
ربَّکَ الرُّجوعَ إلَى الدُّنیا لِتَعمَلَ ، فانظُرْ ما ذا تَستَأنِفُ ـ ثُمّ
قالَ : ـ عَجَبا لقَومٍ حُبِسَ أوّلُهُم على آخِرِهِم ، ثُمّ نادى مُنادٍ
فیهِم بالرَّحیلِ و هُم یَلعَبونَ ! .
امام صادق علیه السلام :
هرگاه جنازه اى را بر دوش کشیدى، تصوّر کن این تو هستى
که بر شانه ها حمل مى شوى یا گویى از پروردگارت مى
خواهى به دنیا برگردى تا دست به عمل [نیک] زنى. پس،
بنگر که چگونه [زندگى را ]از سر مى گیرى. حضرت سپس
فرمود : شگفتا از مردمى که رستاخیز رفتگانشان به خاطر
پیوستن بازماندگانشان به آنها به تأخیر افتاده و چاووشى
در میان آنها بانگ رحیل سر داده، امّا آنان همچنان به بازى و
تفریح سرگرمند.
وقتى مسلمانى از دنیا رفت، مؤمنین براى تجهیز و فراهم ساختن مقدّمات دفن وى اقدام کنند. نخست مؤمنان را با خبر سازند، تا براى تشییع جنازه و احترام او و نماز بر وى حاضر شوند.
امام صادق(علیه السلام) فرمود: «سزاوار است که برادران مؤمن را اطلاع دهند تا بر جنازه وى حاضر شوند و بر او نماز بگزارند و براى او استغفار کنند، تا هم میّت و هم حاضران ثواب ببرند.»(1)
در این جا توجّه به چند موضوع لازم است:
اوّل: غسل میّت
باید میّت را سه غسل داد:
1ـ غسل با آب سدر 2ـ غسل با آب کافور 3ـ غسل با آب خالص.
وقتی مسلمانی از دنیا رفت، مؤمنین برای تجهیز و فراهم ساختن مقدّمات دفن وی اقدام کنند.
نخست مؤمنان را با خبر سازند، تا برای تشییع جنازه و احترام او و نماز بر وی حاضر شوند.
امام صادق(علیهالسلام) فرمود: «سزاوار است که برادران مؤمن را اطلاع دهند تا بر جنازه وی حاضر شوند و بر او نماز بگزارند و برای او استغفار کنند، تا هم میّت و هم حاضران ثواب ببرند».(1)
در این جا توجّه به چند موضوع لازم است:
دوم: کفن کردن
واجب است که میّت را با سه پارچه کفن کنند:
اوّل: لنگ است که از ناف تا زانو را میپوشاند و بهتر است که از سینه تا روی پا برسد.
دوم: پیراهن است که از سرِ شانه تا نصف ساق و تمام اطراف بدن را میپوشاند.
سوم: پارچه ای بلند، به نام سرتاسری است که همه بدن را میپوشاند به گونه ای که بستن دو سر آن ممکن باشد و پهنای آن به اندازه ای باشد که یک طرف آن روی طرف دیگر قرار گیرد.(3)
سوم: حنوط
پس از پایان غسل، واجب است میّت را «حَنوط» کنند; یعنی به محلهای هفتگانه سجده (پیشانی، کف دستها، سر زانوها و سر دو انگشت بزرگ پاها) کافور بمالند، و احتیاط آن است که مقداری کافور روی این اعضا بگذارند. (4)
پس از غسل و کفن و حنوط، میّت را برای نماز ببرند.
چهارم: نماز میّت
بر مسلمانان لازم است وقتی خبر مرگ مسلمانی را شنیدند، برای نماز او حاضر شوند و این واجب، واجب کفایی است یعنی اگر یک نفر یا گروهی انجام دهند، از بقیّه ساقط میشود. غسل و کفن و دفن او نیز واجب کفایی میباشد.
واجب است بر هر میّت مسلمان و شیعه، که بالغ باشد، نماز میّت بخوانند و بنا بر احتیاط واجب، بر بچّه نابالغ که کمتر از شش سال نداشته باشد، نیز نماز بخوانند.
سزاوارترین افراد، برای نماز بر میّت، وارث او است و شوهر نسبت به همسرش از دیگران اولی است (و اگر دیگران میخوانند از آنها اجازه بگیرند). واجب است نمازگزار، نماز را رو به قبله بخواند، و سر جنازه به سمت راست و پای او به سمت چپ نمازگزار باشد،و میّت را بر پشت بخوابانند.
در نماز میّت طهارت شرط نیست; یعنی پاک بودن بدن و لباس و داشتن وضو یا غسل و تیمّم، لازم نیست ولی بهتر است این امور رعایت شود.
مستحب است، اگر میّت مرد است، امام جماعت یا کسی که فرادی بر او نماز میخواند رو به روی وسط قامت او بایستد و اگر میّت زن است مقابل سینهاش قرار گیرد، و مستحب است که پا برهنه نماز بخوانند; مثلاً پا را از کفش درآورند و روی کفش بگذارند(5) (و امور دیگری که در توضیح المسائل آمده است).
پنجم: دفن میّت
هنگامی که جنازه را به سوی قبر حرکت میدهند، مستحب است آن را در چند قدمی بر زمین بگذارند و تا سه مرتبه او را تدریجاً به قبر نزدیک کنند و در دفعه چهارم وارد قبر کنند.(تا روح میّت آمادگی پیدا کند)
میّت را باید طوری دفن کنند که بوی او بیرون نیاید و درندگان هم به او دسترسی پیدا نکنند و مستحب است قبر را به اندازه قامت انسان متوسط، گود کنند. اگر میّت مرد است مستحب است او را از طرف سر وارد قبر کنند و اگر زن است، از طرف عرض بدن و به هنگام وارد کردن او، پارچه ای روی قبر بگیرند.
مستحب است وقتی میّت را نزدیک قبر میگذارند گفته شود:
اَللّهُمَّ عَبْدُکَ، اِبْنُ عَبْدِکَ،
خدایا این شخص، بنده تو، فرزند بنده تو
وَابْنُ أَمَتِکَ، نَزَلَ بِـکَ، وَ أَنْتَ خَیْـرُ مَنْزُول بِهِ.
و فرزند کنیز توست که بر تو فرود آمده و تو بهترین کسی هستی که بر او فرود میآیند.
و اگر میّت زن است، بگوید:
اَللّهُمَّ أَمَتُکَ، اِبْنَةُ عَبْدِکَ، وَ ابْنَةُ أَمَتِکَ، نَزَلَتْ بِکَ،
خدایا این شخص، کنیز تو، فرزند بنده تو و فرزند کنیز توست که بر تو فرود آمده
وَ اَنْتَ خَیْرُ مَنْزُول بِهِ.
و تو بهترین کسی هستی که بر او فرود میآیند.
وقتی که میّت را برمی دارند که به سوی قبر ببرند، بگویند:
بِسْمِ اللّهِ وَ بِاللّهِ، وَ عَلی مِلَّةِ
به نام خدا و با کمک خدا و برابر آیین
رَسُولِ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِوَآلِهِ،اَللّهُمَّ اِلی رَحْمَتِکَ لاإلی عَذابِکَ،اَللّهُمَّ افْتَحْ
رسول خدا که درود خدا بر او و آلش باد، خدایا به رحمت تو (فرود آید) نه به عذابت. خدایا برای
لَهُ فی قَبْرِهِ، وَ لَقِّنْهُ حُجَّتَهُ، وَ ثَبِّتْهُ بِالْقَوْلِ الثّابِتِ، وَ قِنا وَ إِیّاهُ عَذابَ الْقَبْرِ.
او در قبرش گشایشی فراهم کن و حجّتش را به وی تلقین فرما و به اعتقاد ثابت وی را استوار دار و ما و او را از عذاب قبر حفظ فرما.
(در صورتی که میّت زن باشد، ضمیرها را مؤنث آورند).
پس از آن که میّت را داخل قبر گذاشتند، مستحب است گره کفن را باز کنند و صورت میّت را روی خاک بگذارند و بالشی از خاک، زیر سر او قرار دهند، همچنین مستحب است، مقداری از تربت امام حسین(علیهالسلام) همراه او در قبر بگذارند.(6)
پی نوشت ها :
1. همان مدرک، صفحه 540.
2. زادالمعاد، صفحه 545 - 547. (با تلخیص)
3. همان مدرک، صفحه 548 و 549 و رساله های توضیح المسائل.
4. همان مدرک، صفحه 550 و رساله های توضیح المسائل.
5. زاد المعاد، صفحه 553 و 554، (با تلخیص) و رساله های توضیح المسائل..
6. مجموعه این دستورات، در زاد المعاد، صفحه 560 - 562 و رساله های توضیح المسائل آمده است.